Zelfroosteren: een populaire manier van plannen binnen de zorgsector. Bij het maken van het rooster zijn de werktijden en de bezettingsbehoefte al bepaald. Als medewerker teken je in op je favoriete werktijden en in overleg wordt er uiteindelijk een passend rooster gepubliceerd. Klinkt simpel, toch?
Maar helaas is het niet zo eenvoudig als het lijkt. We krijgen veel vragen over zelfroosteren. In dit blog zetten we 7 veelgestelde vragen, inclusief antwoorden, voor je op een rij.
1. Waarom zou je als team kiezen voor zelfroosteren?
Wanneer het goed uitgevoerd wordt, leidt dit tot meer tevredenheid onder medewerkers. Ze hebben namelijk meer invloed op hun individuele werktijden. Zo kunnen ze hun werk beter afstemmen op hun thuissituatie en persoonlijke ritme.
2. Wat is het verschil tussen zelfroosteren en zelfsturen?
De termen zelfroosteren en zelfsturen worden vaak als synoniemen gebruikt. Maar pas op: dat klopt niet helemaal. Zelfroosteren gaat over het afstemmen van het rooster binnen het team. Zelfsturen gaat verder dan dat. Binnen een zelfsturend team is het team niet alleen verantwoordelijk voor de planning, maar ook voor de werkwijze en het opstellen en nastreven van doelen. Een zelfsturend team heeft dus meer verantwoordelijkheid.
3. Wat is de rol van planner binnen een zelfroosterend team?
Vergis je niet: de rol van de planner blijft bestaan als het team zelf het rooster gaat creëren. Wel verandert het werk van de planner sterk. De planner maakt de stap van operationeel planner naar een tactisch planner. Er ontstaat een meer coördinerende rol, waarbij de planner tevens ondersteuning biedt aan het team. Ook bewaakt hij/zij de kwaliteit van het roosterproces als geheel. Het is essentieel dat de planner de medewerkers stimuleert om kleine problemen zelf op te lossen, in plaats van gelijk bij te springen.
4. Wat zijn de voordelen voor de werkgever?
Medewerkers die zelf hun rooster maken, zijn vaker tevreden over hun werk. Dit komt mede doordat zij werk en privé beter kunnen combineren. Dit draagt bij aan de productiviteit van de organisatie. Ook in de cijfers van het ziekteverzuim is duidelijk te zien dat zelfroosteren positieve invloed heeft.
Een ander voordeel is dat organisaties die medewerkers zelf hun rooster laten maken, een streepje voor hebben op de arbeidsmarkt. Flexibele werktijden is een pluspunt voor de sollicitant.
5. Wat is het grootste risico van zelfroosteren?
Zelfroosteren klinkt als de ideale oplossing voor zowel het personeel als de roostermaker. Toch valt dat in de praktijk soms nog wat tegen. Het grootste risico is dat de collega’s met de grootste mond alles goed voor zichzelf regelen. De timide, ingetogen medewerkers vullen de gaten op en krijgen daarmee vaak de minst fijne diensten. Daarnaast wordt het zelfroosteren een grotere uitdaging als de wensen van de medewerkers dicht bij elkaar liggen.
6. Wanneer is mijn team geschikt voor zelfroosteren?
Zelfroosteren vraagt met name om teamvolwassenheid. Het is belangrijk dat iedereen in zijn waarde wordt gelaten en dat er een geven-en-nemen-cultuur heerst. Durft iedereen elkaar aan te spreken en kunnen medewerkers zich flexibel opstellen als er een scheef rooster ontstaat? Zelfroosteren is echt iets wat je als team moet doen. Ieders stem zou even zwaar moeten wegen.
7. Kan ik zo maar starten met zelfroosteren?
Starten met zelfroosteren vergt een goede voorbereiding. Het kost tijd om iedereen, zowel de medewerkers, de organisatie als de planner(s), wegwijs te maken in deze manier van roosteren.
Goede software is daarnaast een must. Ook moeten er (wellicht met professionele hulp) kaders worden gesteld. Tot slot is het uiteraard ook belangrijk dat alle betrokken partijen vertrouwen hebben in het zelfroosteren.
Conclusie
Zelfroosteren is een interessante manier om het personeel meer zeggenschap te geven over de indeling van hun werktijden. Wel zijn er een aantal aandachtspunten. Desalniettemin brengt deze manier van roosteren, bij een goede implementatie, zowel voor de medewerkers als voor de organisatie voordelen met zich mee.
